Du lịch vòng quanh thế giới qua những tách cà phê - Văn hóa cà phê Thổ Nhĩ Kỳ

“Đen như địa ngục, mạnh mẽ như cái c.h.ế.t và ngọt ngào như tình yêu” - Đó là một câu ngạn ngữ nổi tiếng về cà phê Thổ Nhĩ Kỳ. Turkish Coffee là niềm tự hào về văn hóa cà phê Thổ Nhĩ Kỳ. Đối với người dân bản địa, cà phê không đơn thuần là thói quen bắt đầu một ngày mới, hay thức uống đem lại sự tỉnh táo. Thức uống truyền thống này còn chứa đựng sự độc đáo mang đậm tính biểu tượng được người Thổ Nhĩ Kỳ gìn giữ trước sự chuyển biến và thay đổi của thời gian. Hãy cùng Sơn Tùng Coffee tìm hiểu những điều thú vị về văn hóa cà phê Thổ Nhĩ Kỳ qua bài viết dưới đây.

Di sản phi vật thể đại diện cho nhân loại

Cách chế biến, thưởng thức cà phê ở Thổ Nhĩ Kỳ có nhiều nét độc đáo, khác biệt với phần còn lại của thế giới. Chính vì lẽ đó, năm 2013, UNESCO đã công nhận văn hóa và truyền thống cà phê Thổ Nhĩ Kỳ là di sản văn hóa phi vật thể đại diện cho nhân loại.

Cà phê Thổ Nhĩ Kỳ (Turkish Coffee) là phương pháp thưởng thức cà phê truyền thống và được nghiền rất mịn, sau đó đun sôi với nước trong một dụng cụ đặc biệt gọi là Ibrik. Sau khi sôi lên, cà phê được rót ra cốc và uống ngay mà không cần lọc bã. Quá trình đun sôi được thực hiện càng chậm càng tốt và không được để cà phê sôi sục.

Khi hỗn hợp cà phê sôi nhẹ lần đầu, người pha sẽ đổ khoảng một phần ba cà phê ra ly, hai phần ba lượng cà phê còn lại được đưa trở lại lò. Sau khi cà phê sôi lần thứ hai, quá trình pha sẽ kết thúc và phần còn lại sẽ được rót vào tách cà phê.

Hình ảnh quen thuộc của cà phê Thổ Nhĩ Kỳ chính là pha cà phê bằng cách vùi bình cà phê vào chảo cát nóng trên một ngọn lửa hoặc bếp điện. Về hương vị, cà phê Thổ Nhĩ Kỳ có đặc trưng là sánh đặc và đậm đà và thường được nhâm nhi cùng món tráng miệng.

“Cà phê là cái cớ”

“One neither desires coffee nor a coffeehouse – One desires to talk with others, coffee is but an excuse” - Tạm dịch: “Không ai mong chờ được uống cà phê hay mong chờ được ghé quán cà phê – Người ta mong chờ được nói chuyện cùng nhau và cà phê chỉ là cái cớ cho buổi gặp gỡ”.

Câu nói trên đã thể hiện sự phổ biến của cà phê trong nền văn hóa Thổ Nhĩ Kỳ. Từ những ngày đầu của đế chế Ottoman đến nay, việc uống cà phê đã tạo ảnh hưởng sâu sắc trong phong tục tập quán của người Thổ Nhĩ Kỳ. Mặc dù nhiều nghi lễ với cà phê đã không còn phổ biến, thức uống này vẫn là một phần không thể tách rời của văn hoá tại đất nước này.

Các quán cà phê tại Thổ Nhĩ Kỳ không chỉ là nơi tụ tập để giao lưu của người dân bản địa và còn là nơi thú vị để du khách khám phá nhiều nét đẹp của đất nước qua những câu chuyện được kể trong khi thưởng thức một tách cà phê truyền thống.

Bói bã cà phê và cà phê trong nghi thức cưới hỏi

Ngoài việc được thưởng thức trong đời sống thường ngày, cà phê còn góp mặt trong các nghi thức đặc biệt của người Thổ Nhĩ Kỳ. “Kahve fali” - nghệ thuật đoán vận mệnh từ bã cà phê chính là một nét văn hóa được người dân địa phương yêu thích. Dựa vào vết cặn cà phê còn sót lại sau khi thưởng thức tinh chất cà phê, người coi bói có thể dự đoán vận mệnh "khách hàng". Các thầy bói sẽ dựa trên hình dạng của bã cà phê – được luận theo khuôn mẫu như con vật, con số, biểu tượng và chữ cái – để giải mã vận mệnh của người đó. Chẳng hạn, con chim mang lại điềm lành, con ngựa biểu thị hoàng tử hoặc công chúa - nghĩa là nói về cuộc sống sung túc, con cá là điềm may và con rắn là kẻ thù.

Một số thầy bói cho rằng việc giải mã vận mệnh từ bã cà phê không chỉ liên quan đến các biểu tượng mà còn về dựa trên độ bóng, kích thước của các hình dạng và quan trọng nhất là năng lượng của người uống cà phê.

Hiện nay, Tasseography – văn hóa xem bói từ bã cà phê hoặc lá trà - vẫn phổ biến mạnh mẽ ở Thổ Nhĩ Kỳ và được nhiều người trẻ hiện đại đón nhận và yêu thích. Hàng triệu người trẻ Thổ Nhĩ Kỳ đã đăng ký các ứng dụng xem bói trực tuyến từ bã cà phê do AI tạo ra hoặc kết nối với các thầy bói trực tuyến.

Ngoài ra, cà phê còn hiện diện trong văn hóa cưới hỏi. Trước khi hôn lễ chính thức diễn ra, chú rể sẽ đưa gia đình đến ra mắt nhà gái. Khi đó, cô dâu tương lai sẽ đại diện nhà gái pha và phục vụ cà phê cho nhà trai. Tuy nhiên, điều đặc biệt là cốc cà phê của riêng chú rể sẽ được pha thêm muối thay cho đường. Nếu chú rể vẫn thưởng thức cà phê với thái độ vui tươi, hòa nhã, chứng tỏ anh đã vượt qua bài kiểm tra tinh tế của nhà gái và là một chàng rể hòa nhã, hiền lành, tử tế.